سلامتی

آموزش و راهنمای کامل تفسیر برگه نتایج انواع آزمایشات + بررسی انواع آزمایش ها

یکی از روش های تشخیص بیماری ها، آزمایش ابتدایی خون یا پانل خونی است. آزمایش خون می تواند علائم بیماری ها، مواد زائد درون خون و … را تشخیص دهد. با یک ویزیت و یک آزمایش خون ساده که توسط پزشک پس از معاینه بالینی تجویز می شود، از وضعیت سلامتی خودتان باخبر می شوید.بعد از گرفتن جواب آزمایش احتمالا چیزی از آن متوجه نمی شوید و حتما باید از یک پزشک کمک بگیرید، اما اگر اطلاعات خود را در این زمینه گسترش دهید، می توانید برگه آزمایش خود را به راحتی بخوانید و تفسیر کنید. باما همراه باشید تا شما را با آزمایشات مختلف خون و روش خواندن آن آشنا کنیم.

فهرست مطالب

شمارش کامل خون (CBC) چیست؟

شمارش کامل خون، تست خونی است که هدف اصلی اندازه گیری موارد زیر در شماست:

  • گلوبول قرمز خون (Red blood cells)
  • هموگلوبین (Hemoglobin)
  • هماتوکریت (Hematocrit)
  • گلوبول سفید خون (white blood cells)
  • پلاکت ها (Platelets)

دلیل انجام شمارش کامل خون چیست؟

از این تست سلول های خونی شما برای کمک به تشخیص و نظارت بر درمان طیف وسیعی از بیماری ها استفاده می شود. این تست برای تشخیص کم خونی و سایر نارسایی های خونی استفاده شده و با کمک آن می توان عفونت ها را تشخیص داد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله عرق کردن زیاد نشانه چیست را بخوانید.

آزمایش خون

چه مقادیری از شمارش درآزمایش خون نرمال محسوب می شود؟

  • گلوبول های قرمز (RBC):

بین ۴.۳۲ تا ۵.۷۲ تریلیون گلوبول در لیتر (cells/ liter) برای مردان
بین ۳.۹۰ تا ۵.۰۳ تریلیون گلوبول در لیتر (cells/ liter) برای زنان

  • هموگلوبین (Hb):

بین ۱۳۵ تا ۱۷۵ گرم در لیتر (grams/ liter) برای مردان
بین ۱۲۰ تا ۱۵۵ گرم در لیتر (grams/ liter) برای زنان

  • هماتوکریت (Hct):

بین ۳۸.۸ تا ۵۰ درصد برای مردان
بین ۳۴.۹ و ۴۴.۵ درصد برای زنان

  • گلوبول سفید (WBC):
این مطلب را از دست ندهید
آموزش صفر تا صد روتین مراقبت از مو

بین ۳.۵ تا ۱۰.۵ میلیارد سلول در لیتر

  • پلاکت (Plt):

بین ۱۵۰ تا ۴۵۰ میلیارد سلول در لیتر

خواندن نتایج آزمایش خون چگونه است؟

گلوبول های قرمز، هموگلوبین و هماتورکریت همگی در انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در بدن شما نقش دارند. میزان کمتر از نرمال ممکن است نشانگرکم خونی باشد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله رابطه ی آمادگی جسمانی با سلامتی را بخوانید. میزان به شکل غیرنرمال زیاد می تواند نشانگر پلی سیتمی ورا (The Polycythemia Vera) یا بیماری قلبی باشد. اندازۀ سلول ها و گوناگونی آن ها نیز به عنوان دیگر سرنخ های تشخیصی مورد استفاده قرار می گیرند.

گلوبول های سفید به بدن شما در مبارزه با بیماری و عفونت ها کمک می کنند. میزان کم آن ها ممکن است ناشی از سرطان، اختلال در سیستم ایمنی، مسائل مربوط به مغز استخوان یا فقط در اثر واکنش به یک دارو باشد. میزان بالای آن معمولاً نشانگر یک عفونت یا التهاب است، هر چند که بسیاری از عواملی که برای کاهش آن ذکر شد، می توانند به افزایش آن نیز دامن بزنند.

انواع ازمایش

پلاکت ها در انعقاد خون اهمیت دارند. میزان کمتر از نرمال آن ها می تواند به اختلالاتی نظیر سرطان خون یا لوپوس مربوط باشد. میزان بیش از نرمال پلاکت به ندرت مشاهده می شود. اما در صورت مشاهده، از شما تست های بیشتری به عمل خواهد آمد تا دلیلش را تشخیص دهند.

تست های CBC differential جزییاتی در رابطه با گلوبول های سفید به شما ارایه می کنند. جزییاتی از قبیل: اندازه، شکل و درصد هر یک پنج زیرگونۀ آن. هدف از این آزمایش کمک به تشخیص دقیق بیماری یا آلرژی است. این تست همچنین گلوبول های قرمز را از نظر نرمال بودن، بررسی می کند.

پنل متابولیک جامع یا CMP) Comprehensive metabolic panel) چیست؟

تست CBC قطعی نیست؛ بنابراین ارقامی که خارج از بازۀ نرمال قرار می گیرند، ممکن است نیازمند پیگیری باشند یا نباشند. در این مورد باید با پزشک خود مشورت کنید.

پنل متابولیک جامع با استفاده از نمونۀ خون ۱۴ نتیجه به ما می دهد؛ از جمله:

  • گلوکوز (قند)، کلسیم و میزان پروتئین
  • الکترولیت (Electrolyte) و بالانس مایع (مثل سدیم، پتاسیم)
  • عملکر کلیه (نیتروژن، اوره و کراتیینین خون)
  • عملکرد کبد (بیلی روبین و آنزیم های کبد)

آزمایش پنل متابولیک جامع چرا انجام می شود؟

این ابزار گستردۀ غربالگری وضعیت متابولیسم شما را بررسی می کند. با استفاده از آن می توان به تشخیص بیماری ها پرداخت، بیماری های فعلی نظیر فشار خون بالا را تحت نظر قرار داد یا مشخص کرد که دارو هایی که مصرف می کنید چگونه بر عملکرد کلیه و کبدتان تاثیر می گذارند.

این مطلب را از دست ندهید
بیماری آلزایمر چیست؟ آیا تغذیه و مکمل های غذایی در درمان آلزایمرتاثیر دارد؟ + معرفی۹ ماده غذایی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر

چه مقادیری ازپنل متابولیک جامع درآزمایشات نرمال محسوب می شود؟

  • گلوکوز (Glucose) از ۷۰ تا ۹۰ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)
  • کلسیم (calcium) زیر ۱۰ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL) (برای بزرگسالان ۳۵ سال یا بیشتر)
  • پروتئین (protein) بین ۶ تا ۸.۳ گرم بر دسی لیتر (g/dL)
  • سدیم (sodium) از ۱۳۵ تا ۱۴۵ میلی اوکی والان بر لیتر (mEq/L)
  • پتاسیم (potassium) از ۳.۵ تا ۵ میلی اوکی والان بر لیتر (mEq/L)
  • نیتروژن اورۀ خون (Blood urea nitrogen) از ۶ تا ۲۰ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL) (برای بزرگسالان ۱۸ تا ۶۰ سال)؛ ۸ تا ۲۳ میلی گرم بر دسی لیتر (برای بزرگسالان مسن تر از ۶۰ سال)
  • کراتینین (Creatinine) از ۰.۹ تا ۱.۳ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL) (برای مردان بزرگسال)؛ ۰.۶ تا ۱.۱ میلی گرم بر دسی لیتر (برای زنان بزرگسال)
  • بیلی روبین مجموع (Total bilirubin) (صفرا در کبد) از ۰.۳ تا ۱.۹ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)
آزمایش پنل متابولیک جامع

نتایج آزمایش CMP معمولاً به طور کلی ارزیابی می شوند تا الگوهایشان کشف شود. نتایج غیرنرمال می توانند ناشی از طیف گوناگونی از عوامل باشند. از جمله:

  • نارسایی کلیه
  • مشکلات تنفسی
  • مسائل دیابت

پنل چربی (Lipid Panel) چیست؟

این آزمایش خون، لیپید ها را اندازه گیری می کنند. لیپیدها، چربی ها یا مواد چربی هستند که بدن شما از آن ها به عنوان منبع انرژی استفاده می کند. اندازه گیری ها از جمله شامل موارد زیر است:

  • کلسترول مجموع (Total cholesterol)
  • تریگلیسرید ها (Triglycerides)
  • لیپوپروتئین با تراکم بالا (HDL)، معروف به “کلسترول خوب”
  • لیپوپروتئین با تراکم پایین (LDL)، معروف به “کلسترول بد”
چربی خون

ممکن است نیاز باشد که برای این تست، از ۱۲ ساعت قبل چیزی نخورید. دستور های پزشک خود را در زمینۀ چگونگی آماده شدن برای آزمایش، به دقت دنبال کنید.

دلیل انجام آزمایش پنل چربی چیست؟

این تست به تشخیص خطر بیماری قلبی در شما کمک می کند. غربالگری ابتدایی ممکن است تنها به بررسی کلسترول مجموع شما اکتفا کند. اما معمولاً پنل چربی کامل توصیه می شود، به خصوص اگر سایر عوامل خطر نظیر موارد زیر را داشته باشید:

  • سیگار کشیدن
  • چاقی
  • دیابت
  • فشار خون
  • سابقۀ خانوادگی بیماری قلبی
این مطلب را از دست ندهید
تاثیرات مصرف کافئین بر کودکان چیست؟ بررسی شایعترین عوارض مصرف زیاد کافئین برای افراد مختلف و کودکان

چه مقادیری از آن در آزمایش نرمال محسوب می شود:

  • مجموع کلسترول کمتر از ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)
  • تریگلیسرید کمتر از ۱۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)
  • سطح HDL بین ۴۰ تا ۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL) برای مردان و بین ۵۰ تا ۵۹ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL) برای زنان
  • سطح LDL کمتر از ۱۳۰ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)، یا کمتر از ۱۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL) برای دیابتی ها یا مبتلایان به بیماری قلبی

خواندن نتایج آزمایش پنل چربی چگونه است؟

تفسیر نتایج کلسترول HDL و LDL می تواند گیج کننده باشد، چرا که میزان بیشتر HDL مفید خطر بیماری قلبی عروقی را در شما کاهش می دهد و در دیگر سو، میزان بیشتر LDL خطر بیماری قلبی عروقی را در شما افزایش می دهد. شما همچنین باید نسبت LDL/HDL را مدنظر قرار دهید که حد ایده آل آن کمتر از ۵:۱ است.

آزمایش چربی خون

اگر پزشک شما متوجه اختلال لیپید (چربی) شود، ممکن است درمان هایی را جهت پایین آوردن سطح چربی خون توصیه کند. این درمان ها می توانند شامل دارو یا تغییراتی در سبک زندگی نظیر رژیم غذایی، کاهش وزن و ورزش باشد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله نشانه های گردش خون ضعیف را بخوانید.

آزمایش ادرارچیست؟

آزمایش ادرار با استفاده از یک نمونۀ کوچک ادرار، محتویات، تراکم و ظاهر ادرار شما را بررسی می کند. نمونه ها به منظور تحلیل میکروسکوپیک به آزمایشگاه فرستاده می شوند.

چراآزمایش ادرارانجام می شود؟

نتایج این آزمایش به شناسایی دستۀ گسترده ای از بیماری ها و نظارت بر روند درمان آن ها کمک می کند. از جملۀ این بیماری ها می توان به طور اخص به عفونت ادراری، بیماری کلیه و دیابت اشاره کرد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله خواص شیره توت برای سلامت را بخوانید.

در آزمایش ادرار چه چیزهایی نرمال محسوب می‌شوند؟

  • ظاهر (Appearance) باید عموماً زرد کمرنگ و شفاف باشد، اگرچه استثنا های بی ضرر زیادی در این زمینه وجود دارد.
  • اگرچه میزان معمول pH حدود ۶ است، اما بازۀ ۴.۵ تا ۸ نرمال محسوب می شود.
  • نتایج برای اکثر چیز هایی که مورد آزمایش قرار گرفته اند (همچون گلوکوز و گلوبول قرمز) منفی (negative) باشد.

خواندن نتایج آزمایش ادرار چگونه است؟

آزمایش ادرار می تواند شامل غربالگری بصری، شیمیایی و میکروسکوپیک باشد. یافت شدن مواد غیرمعمول در ادرار، نظیر گلوکوز، نیتراتها، پروتئین (آلبومین) یا گلوبول های سفید یا قرمز، ممکن است نشانگر وجود مشکلی باشند که باید به آن رسیدگی شود.

آزمایش ادرار

با این حال، نتایج آزمایش ادرار به تنهایی، تصویری ناقص را در اختیار می گذارند. تفسیر های زیادی می توان از آن ها صورت داد، بنابراین پیش از آنکه هر نوع تشخیصی صورت گیرد، یافته های حاصل از آزمایش ادرار همواره در کنار نتایج دیگر آزمایشها، سایر علامت ها و یافته های کلینیکال مورد بررسی قرار می گیرد.

این مطلب را از دست ندهید
هورمون پرولاکتین چیست؟ + هورمون پرولاکتین چه نقشی در بدن ما دارد؟ + بررسی عملکردهای هورمون پرولاکتین

انواع آزمایش های متداول دیگر کدامند؟

آزمایش های زیر بیشتر به صورت موردی توسط پزشک تجویز می شوند:

پنل تیرویید: این آزمایش عملکرد غدۀ تیرویید را ارزیابی می کند. این آزمایش اغلب برای کسانی که سابقۀ خانوادگی مشکلات تیرویید دارند، زنان باردار یا زنانی که در حال یائسه شدن هستند یا هر کسی که از سندروم خستگی مزمن یا اختلال غدد هیپوفیز یا درون ریز رنج می برد، تجویز می شود.

ویتامین د(D): این آزمایش برای هر کسی که در خطر کمبود ویتامین د. یا مشکلات مربوط به جذب باشد، تجویز می شود.

پادگن ویژۀ پروستات: تست PSA مردان را برای یافتن سرطان پروستات غربالگری می کند. این تست که زمانی متداول بود، اکنون تنها در مورد مردانی توصیه می شود که علائم بزرگ شدن پروستات را بروز دهند.

سخن پایانی

شما دراین مقاله با راهنمای کامل تفسیر برگه نتیجه انواع آزمایشات آشنا شدید.همچنین از انواع آزمایشات آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول

در چه صورت برای بررسی بیماری‌های مزمن نظیر دیابت، نارسایی کلیوی و غیره نیاز به انجام آزمایش خون است؟

در بررسی این بیماری‌ها ابتدا پزشکان عملکرد کلیه را با کمک آزمایش ادرار ارزیابی می‌کنند تا سطح پروتئین در آن را تعیین کنند. هر چه سطح پروتئین بالاتر باشد، احتمال وجود یک عامل غیرطبیعی بیشتر است که در این صورت به انجام آزمایش خون نیاز است.

چه زمانی آزمایش آنزیم خون تجویز می‌شود؟

وقتی سلول‌ها آسیب می‌بینند، آنزیم‌ها وارد جریان خون می‌شوند. آزمایش آنزیم خون کمک می‌کند که وجود برخی از انواع بیماری را تشخیص دهید. برای مثال آنزیم تروپونین اغلب بعد از وقوع حمله قلبی وارد جریان خون می‌شود. در این شرایط‌ معمولا پزشکان آزمایش آنزیم خون را انجام می‌دهند تا وجود تروپونین را بررسی کنند و تعیین کنند که آیا بیمار حمله قلبی داشته یا نه.

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا