واکسن ب ث ژ به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با اشکال شدید سل کمک می کند.واکسن BCG برای ایمن سازی فعال بر علیه سل در کودکان مصرف می شود که آزمایش توبرو کولین آنها منفی می باشد. به جز نوزادان، در مورد کلیه افراد قبل از واکسیناسیون باید آزمایش پوستی برای حساسیت توبروکولین را انجام داد تا عوارض واکسن بوجود نیاید.از واکسن BCG در درمان کارسینومای موضعی مثانه و همچنین به عنوان عامل کمکی برای تشدید تولید پادتن نیز استفاده می شود.
چه کسانی باید واکسن ب ث ژ بزنند؟
واکسن ب ث ژ به صورت همگانی تجویز نمی شود، زیرا میزان سل در بسیاری از مناطق کشور کاملا کم است. این واکسن تاثیر کمتری در بزرگسالان دارد و عوارض واکسن زیاد است. همچنین واکسیناسیون BCG در صورتی که خطر ابتلا به سل بیشتر باشد، برای نوزادان یا کودکان زیر ۵ سال توصیه می شود. البته برای کسب اطلاعات ببیشتر میتوانید مقاله خواص چوب صندل را بخوانید.
برای مثال برای افراد زیر تزریق واکسن ضروری است:
۱- در کشورهایی که بیماری سل شایع است یک دوز در نوزادان سالم توصیه می شود که بهتر است تا حد ممکن زمان تجویز آن به زمان تولد نزدیک باشد.
۲- کسانی که سیستم دفاعی شان ضعیف است یا در حال حاضر بیمار هستند، مثلاً آبله مرغان دارند، یا اخیراً واکسنی زده اند که با میکرب زنده ساخته شده است، مثل واکسن سرخک، بهتر است که واکسن ب ث ژ نزنند.
۳-افراد قبل از ب س ارزیابی می شوند و لازم خواهد بود که قبل از واکسیناسیون رضایتنامه ای را امضا کنند
آیا می توان ب ث ژ را در کودکان با سن بالاتر استفاده کرد؟
بسته به میزان خطر ابتلا به سل، شاید واکسیناسیون کودکان با سن بیشتر مزایایی داشته باشد. در حقیقت ب ث ژ برای بزرگسالان تجویز نمی شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله خواص شگفت انگیز کره بادام زمینی را بخوانید.
اما می توان آن را برای کسانی که در بخش بهداشت فعالیت دارند و با موارد زیاد از بیماران مبتلا به سل مفاوم در برابر داروها برخورد دارند، در نظر گرفت.
بعد از تزریق واکسن ب ث ژ چه عوارضی دارد؟
در فاصله یک تا سه هفته پس از تزریق واکسن ب ث ژ نوزاد یک جوش قرمزرنگ که معمولاً زیرش نرم است، ایجاد می شود. این جوش معمولاً تا سه ماه طول می کشد که بهبود یابد و در بیشتر مواقع نیز جای آن (اسکار) باقی می ماند.
عوارض جانبی واکسن ب ث ژ چیست؟
همه داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. اما بسیاری از مصرف کنندگان نیز هیچ نوع عارضه ای بروز نمی دهند. یکسری از عوارض بعد از گذشت مدت کوتاهی از مصرف دارو، از بین می روند. در صورت بروز مستمر هریک از عوارض می بایست به پزشک اطلاع داده شود.
- درد و تورم یا قرمزی در اطراف محل تزریق
- غدد لنفاوی متورم
- تب خفیف، درد استخوان، درد عضلانی
نکته مهم: به طور معمول، دکتر یا پرستار از شما می خواهد چند دقیقه پس از واکسیناسیون، صبر کنید تا مطمئن شوند که هیچ واکنش نامطلوبی به خاطر واکسن در شما رخ نمی دهد.
ممکن است که واکنش های موضعی تا سه ماه ادامه یابد. هم چنین ممکن است که تظاهرات شدید تر، تا ۵ ماه پس از واکسیناسیون رخ داده و برای چند هفته ادامه پیدا کند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله فواید و مضرات آلودر بارداری را بخوانید.
سایر عوارض (درصد نامشخص):
پوستی:
پوستول در محل تزریق، زخم پوستی در محل تزریق
هماتولوژی و انکولوژی:
لنفادنوپاتی سرویکس، التهاب گره لنفاوی (شامل موضعی و چرک دار)، لنفادنوپاتی (زیر بغل)
عفونی:
عفونت ب.ث.ژ (استئومیلیت ب.ث.ژ ممکن است طی ۴ ماه تا ۲ سال پس از واکسیناسیون رخ دهد.)
موضعی:
پینه در محل تزریق، زخم محل تزریق، خارش محل تزریق، حساسیت به لمس در محل تزریق
تنفسی:
علائم شبه آنفولانزا
واکسن ب س ژ
لنف آدنیت؛ رایج ترین مورد از عوارض واکسن ب ث ژ
لنف آدنیت به معنی التهاب، بزرگی و درگیری غدد لنفاوی است که می تواند چرکی یا غیرچرکی باشد. لنف-آدنیت واکسن ب ث ژ، خصوصاً نوع غیرچرکی آن، شایع ترین مورد از عوارض واکسن ب ث ژ در نوزادان است؛ به طوری که در بین یک تا پنج مورد از هر ۱۰۰۰ کودک روی می دهد.
ویژگی های لنف آدنیت واکسن ب ث ژ به شرح زیر است:
- غده لنفاوی برجسته که می تواند همراه با ترشح و چرکی باشد و یا چرکی نباشد (همانند آن چه در تصویر بالا مشاهده می کنید).
- این غده لنفاوی ملتهب بوده و علاوه بر برجستگی و تورم، دارای علائمی مانند گرمی و قرمزی است.
- لنف آدنیت باید هم سمت با جای تزریق واکسن ب ث ژ باشد.
- لنف آدنیت واکسن ب ث ژ معمولاً باعث درگیری غدد ی لنفاوی زیربغل و مجاور ترقوه می شود.
- این مورد از عوارض واکسن ب ث ژ، به طور میانگین در فاصله دو تا چهار ماه پس از تزریق واکسن روی می دهد؛
- لنف آدنیت واکسن ب ث ژ، یک واکنش موضعی بوده و علائمی مانند تب، کاهش وزن و سایر علائمی که نشان دهنده ی درگیری سیستمیک هستند، در آن دیده نمی شود.
درمان لنف آدنیت پس از واکسن ب ث ژ چیست؟
در ارتباط با درمان لنف آدنیت غیرچرکی، بهترین کار صبر است و درمان خاصی نیاز نیست. در بیشتر موارد این تورم خود به خود در فاصله چهار تا شش ماه ازبین می رود. درمان آنتی بیوتیکی تاثیری نداشته و فقط احتمال مقاومت آنتی بیوتیکی را بالا می برد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله رژیم غذایی کتوژنیک را بخوانید.
البته گاهی به-جای جراحی، پزشک ممکن است از تخلیه با سوزن (آسپیراسیون) استفاده کند. درمان لنف آدنیت چرکی از ابتدا تخلیه با آسپیراسیون و یا جراحی است. در این مورد نیز مصرف آنتی-بیوتیک ضرورتی ندارد؛ مگر زمانی که پزشک نیاز ببیند.
عفونت ب ث ژ منتشر، خطرناک ترین مورد از عوارض واکسن ب ث ژ:
عفونت منتشر ب ث ژ (disseminated BCG infection)که با عناوینی هم چون ب ث ژ سیستمیک نیز شناخته می شود، یک عارضه نادر (یک مورد در هر یک میلیون) و بسیار خطرناک پس از تزریق واکسن ب ث ژ است.
این مورد از عوارض واکسن ب ث ژ، یک عفونت است که تمام بدن را درگیر کرده و محدود به غدد لنفاوی مجاور محل تزریق واکسن ب ث ژ نمی شود. به طوری که؛
- این بیماری با علائمی سیستمیک مانند تب، کاهش وزن، تاخیر رشد، ضعف مفرط و… همراه است.
- اعضایی مانند کبد، طحال، استخوان، پوست، مغزاستخوان، ریه و…
- درمان این بیماری، درواقع تاحدی مشابه با درمان بیماری سل بااندکی تفاوت در جزئیات است.
درگیری های استخوانی دیگر عوارض واکسن ب ث ژ:
از دیگر مواردی که به عنوان عوارض واکسن ب ث ژ با درگیری کلی بدن شناخته می شود، بیماری های استخوانی مانند عفونت و یا التهاب استخوان است. این عارضه نیز نادر بوده و نسبت به بیماری منتشر ب ث ژ، خطرات کمتری دارد.
هشدار ها واکسن ب س ژ چیست؟
- انجام تست پوستی سل پیش از شروع درمان ضروری می باشد.
- بیمار از لحاظ بروز آنافیلاکسی و سنکوپ به مدت ۱۵ دقیقه به دنبال دریافت واکسن پایش شود.
- لازم است که در صورت بروز حرکات شبه تشنج مرتبط با سنکوپ، به منظور برقراری جریان مناسب مغزی، بیمار در حالت طاق باز یا ترندلنبرگ قرار گیرد.
توصیه های دارویی واکسن ب س ژ چیست؟
- از آنجا که این واکسن حاوی باکتری زنده می باشد، رعایت اصول آسپتیک ضروری است.
- قبل از تجویز احتمال واکنشهای آلرژیک بررسی شود.
- شدت و مدت واکنش موضعی به عمق تزریق و تفاوت های فردی بستگی دارد.
- واکسیناسیون فقط در مورد افراد با آزمون منفی توبرکولین توصیه می شود.
- گهگاهی در کودکان لنفادنوپاتی غده لنفاوی اطراف موضع تزریق مشاهده می شود که خودبخود برطرف می شود.
- آمپول های واکسن باید دردمای ۸-۲ درجه سانتی گراد و به دور از نور نگهداری شود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با واکسن ب ث ژ آشنا شدید. همچنین از عوارض واکسن و موارد مصرف آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
