اگر داروی تجویزی مصرف می‌کنید باید بدانید که علاوه بر عوارض جانبی احتمالی، آگاهی از نحوه تداخل داروها با همدیگر، مکمل ها و برخی از غذاها و نوشیدنی ها مهم است. گاهی اوقات پزشک، ترکیبی از داروها را با هدف ایجاد تداخلات مفید برای تقویت اثرات دارو تجویز می کند. با این حال، تداخلات دارویی مضری هم می تواند رخ دهد. واکنش های خاص خطرناک هنگامی رخ می دهد که فرد دو یا چند دارو را با همدیگر مصرف کند که دارای خواص مشابه هستند و تأثیرات یکدیگر را تقویت می کنند.همچنین وضعیتی که در آن فرد داروهایی را با خواص مخالف مصرف می کند که فایده هر دو دارو را از بین می برد، می تواند خطرناک باشد. تداخل نامطلوب شایع دیگر زمانی رخ می دهد که یک دارو غلظت داروی دیگر را افزایش و یا کاهش دهد.
خطرات تداخل دارویی
همه داروها با هم تداخل ندارند. با این حال، هرچه بیمار از داروهای بیشتری استفاده کند، احتمال خطرات تداخل داروها با همدیگر بیشتر است. با نظارت صحیح از طرف پزشک، همچنان می توان چندین دارو را با خیال راحت مصرف کرد و از تداخلات دارویی پیشگیری کرد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله دلایل ریزش مو بعد از کرونا را بخوایند. خطرات تداخل دارویی، عبارتند از:
- برای دو دارو ۱۵ درصد
- ۴۰ درصد برای پنج دارو
- ۸۰ درصد برای هفت دارو
تداخلات دارویی یک نگرانی ویژه برای سالمندان است. زیرا نزدیک به نیمی از آنها ۵ یا بیشتر دارو مصرف می کنند و ۱۲ درصد ۱۰ یا تعداد بیشتری دارو مصرف می کنند. در بیمارستان ها، تداخلات نامطلوب دارویی ممکن است چهارمین علت اصلی مرگ و میر باشد. تداخلات می تواند بر نحوه عملکرد داروها در بدن تأثیر بگذارد. آنها می توانند اثرات داروها را تقویت یا کاهش دهند. آنها همچنین می توانند در ایجاد عوارض جانبی خطرناک نقش داشته باشند.
نتایج تداخل بسته به شخص و سایر موارد مانند داروهای خاص متقابل، دوزها، زمان و حتی ژنتیک متفاوت است. در برخی موارد، تداخلات دارویی که پس از تأیید دارو کشف شد، چنان خطرناک بودند که داروها از بازار جمع شدند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله واکسن ب ث ژ را بخوانید.عوارض جانبی احتمالی ناشی از تداخلات نیز بسیار متفاوت است. آنها عبارتند از:
- کما
- مرگ
- اسهال
- گرگرفتگی
- خون ریزی
- خواب آلودگی
- پارگی تاندون آشیل
- ضربان قلب سریع
- تغییرات فشار خون
تداخل داروها با همدیگر پیچیده هستند و پیش بینی آن تا حد زیادی دشوار است. احتمال تأثیرات عوامل دیگر در ایجاد مشکلات می تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد از جمله:
- سن
- ژنتیک
- سایر شرایط پزشکی
- مدت زمان مصرف هر دو دارو
- سبک زندگی، مانند رژیم غذایی بیمار و عادات ورزشی فرد
بهتر است در مورد اثرات احتمالی ترکیب داروها و همچنین مکمل های غذایی و حتی برخی غذاها و نوشیدنی ها با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میوانید مقاله درمان سرفه و گلو درد را بخوانید.
تداخل دارویی-غذایی یا آشامیدنی
فعل و انفعالات دارو-غذا یا نوشیدنی هنگامی اتفاق میفتد که دارو با آنچه می خورید یا می نوشید تداخل داشته باشد. الکل نمونه مشهور آن است. نوشیدن یک نوشیدنی الکلی هنگام مصرف برخی از داروهایی که باعث خواب آلودگی شما می شود، می تواند واکنش های شما را کند کرده و خواب آورتر شود. مصرف برخی از داروها که فشار خون یا عملکرد قلب را تحت تأثیر قرار می دهند ممکن است با قهوه یا سایر نوشیدنی های حاوی کافئین تداخل داشته باشد.
تداخلات دارویی – بیماری
تداخلات دارویی و بیماری ها هنگامی اتفاق میفتد که شما یک بیماری پزشکی داشته باشید و با داروهای خاص واکنش نشان دهد. به عنوان مثال داروهای ضد احتقان بینی ممکن است در بیمارانی که فشار خون بالا دارند، رگ های خونی را حتی بیشتر منقبض کنند. اگر به برخی مواد حساسیت دارید، ممکن است قادر به مصرف برخی داروها نباشید.
به عنوان مثال، بیماران مبتلا به حساسیت گلوتن ممکن است نتوانند برخی از داروها را که شامل گلوتن به عنوان ماده پرکننده است، مصرف کنند.البته برای کسب طلاعات بیشترمیتوانید مقاله بی حسی انگشتان دست را بخوانید. این وضعیت در مورد بیماران با کاهش عملکرد کلیه یا کبد نیز صادق بوده، که ممکن است مقدار دارویی را که توسط این اندام ها دفع می شود کاهش دهد. سرانجام، برخی از شرایط ژنتیکی ممکن است بر سرعت متابولیسم داروها تأثیر بگذارد، حتی اثرات دارو را افزایش یا کاهش دهد.
تداخلات دارویی-مکمل
تداخلات دارویی با مکمل ها زمانی است که داروی شما به مکمل های گیاهی یا غذایی واکنش نشان می دهد. این تداخلات می تواند اثراتی مشابه تداخلات دارویی و دارویی داشته باشد.
تداخل دارو با دارو
تداخلات دارو و دارو وقتی اتفاق میفتد که داروها با یکدیگر واکنش نشان دهند. یک نمونه از این موارد زمانی است که بیمار برای خوابیدن یک داروی آرامبخش مصرف می کند و همچنین آلرژی دارد و یک آنتی هیستامین مصرف می کند. ترکیب هر دو این داروها باعث خواب آلودگی بیمار می شود، واکنش های بدن را کند کرده و رانندگی یا کار با ماشین آلات را خطرناک می کند.
عواقب تداخلات دارویی به اندازه ترکیبات دارویی مختلف متنوع است. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی که همزمان با داروهای کورتیکواستروئید، ضد انعقاد یا پلاکت مصرف می شوند می توانند خطر خون ریزی دستگاه گوارش را افزایش دهند. فلوروکینولون هایی که همزمان با کورتیکواستروئید مصرف می شوند می توانند منجر به افزایش خطر پارگی تاندون آشیل شوند. برخی از داروهای رایج و نمونه هایی از نحوه تعامل آنها با سایر داروها، مکمل ها و غذا:
داروهای ضد افسردگی
امروزه بیشترین رده داروهای ضد افسردگی که تجویز می شوند، مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین یا SSRIاست. آنها برای بالا بردن سطح سروتونین در مغز کار می کنند، که تصور می شود علائم افسردگی را کاهش می دهد. یک عارضه جدی، سندرم سروتونین، می تواند هنگامی اتفاق بیفتد که SSRI با داروهای دیگری که اثرات مشابه دارند، به ویژه داروهای ضد درد و سایر داروها برای بیماری های روانی، تداخل می کند.
شروع سندرم سروتونین می تواند در عرض چند دقیقه رخ دهد و در صورت عدم درمان سریع، کشنده است. خار مریم، یک مکمل غذایی است که برای درمان افسردگی استفاده می شود، هنگامی که با SSRI ترکیب شود می تواند باعث سندرم سروتونین شود. همچنین روشن شده است که SSRI ها با آنتی هیستامین های بدون نسخه تعامل می کنند و باعث خواب آلودگی شدید می شوند. SSRIهای رایج عبارتند از:
- زولفت
- پاکسیل
- لکساپرو
- پروزاک
وقتی بیمار SSRI مصرف می کند هیچگونه فعل و انفعال اثبات شده ای با غذا وجود ندارد. با این حال حداقل یک مطالعه نشان می دهد که خوردن کیوی، که دارای مقادیر طبیعی زیادی از سروتونین است، می تواند اثرات SSRI ها را روی سطح سروتونین افزایش دهد. همچنین، برخی از SSRI ها اگر با معده خالی مصرف شوند، می توانند باعث ناراحتی معده یا دل درد شوند.
تداخل داروهای فشار خون
داروهای کاهش دهنده فشار خون شامل مسدود کننده های آلفا، مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین، مسدود کننده های بتا، مسدود کننده کانال کلسیم و ادرار آورها هستند. تقریباً ۳۳ درصد از بزرگسالان ایالات متحده فشار خون بالا دارند یا داروهای کاهش فشار خون مصرف می کنند. داروهای فشار خون معمولاً نباید با داروهای ضد احتقان OTC مانند سودوافدرین مصرف شوند، زیرا داروهای ضد احتقان ممکن است فشار خون را افزایش دهند.
همچنین، از آنجا که کافئین ممکن است فشار خون را افزایش دهد، ممکن است لازم باشد برخی از بیمارانی که از داروهای کاهش فشار خون استفاده می کنند، مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه را محدود کنند. از داروهای ادرار آور مانند هیدروکلروتیازید HCTZ معمولاً برای کاهش فشار خون استفاده می شود. آنها با کمک به بدن در حذف آب اضافی کار می کنند، اما این می تواند بر روی الکترولیت ها نیز تأثیر بگذارد.
دیورتیک ها یا مدر ها نباید با داروهای مربوط به ریتم قلب مصرف شوند زیرا این ترکیب می تواند سطح پتاسیم را تا حدی کاهش دهد که آریتمی قلبی کشنده رخ دهد. خوردن شیرین بیان سیاه می تواند روی برخی از نسخه های فشار خون تأثیر منفی بگذارد. یک تداخل غذایی برای HCTZ ثبت شده است. گلیسیریزین که در شیرین بیان سیاه، برخی شیرین کننده ها و دمنوش های گیاهی یافت می شود، می تواند تأثیر منفی بر سطح پتاسیم داشته باشد که باعث آسیب به قلب می شود.
تداخل دارویی/استاتین ها
استاتین ها دسته ای از داروها هستند که سطح کلسترول خون را کاهش می دهند. در این گروه، برخی از استاتین ها بیشتر از دیگران خطر تداخل دارویی را دارند. فلوواستاتین، پیتاواستاتین، پرواواستاتین و روزوواستاتین کمتر از برخی دیگر از استاتین ها دارای تداخل دارویی هستند. داروهایی که می توانند با استاتین های مختلف تداخل خطرناکی داشته باشند عبارتند از:
- گمفیبروزیل
- سیکلوسپورین
- کلاریترومایسین
- ضد قارچ های آزول
- مهارکننده های پروتئاز
- کلشی سین
نوشیدن الکل هنگام مصرف استاتین می تواند خطر آسیب کبدی را افزایش دهد. یکی از رایج ترین عوارض جانبی استاتین ها، درد عضلات است. مخلوط کردن استاتین ها با داروهای خاص، مکمل های غذایی یا غذاها می تواند به عضلات آسیب برساند و حتی منجر به نارسایی کلیه شود. به همین دلیل، به بیماران توصیه می شود استاتین ها را با داروهای تجویز شده قارچ خوراکی (عفونت مخمر) یا ویتامین B مخلوط نکنند.
تداخل دارویی/وارفارین
وارفارین، داروی رقیق کننده خون، با تعدادی دیگر از داروها و مکمل ها تداخل می کند. برخی از داروهای دیگر باعث افزایش متابولیسم وارفارین در بدن و خطر ترومبوز یا تشکیل لخته های خون می شوند که شامل این داروها هستند:
- ریفامپین
- فنی توئین
- فنوباربیتال
- کلستیرامین
- کاربامازپین
برخی از داروها متابولیسم وارفارین را کاهش و خطر خونریزی را افزایش می دهد. این داروها شامل موارد زیر است:
- آنتی بیوتیک ماکرولاید
- آنتی بیوتیک های فلوروکینولون
- تریمتوپریم / سولفامتوکسازول که آنتی بیوتیک هستند
- داروهای سوزش معده مانندPrevacid لانزوپرازول، Prilosec (امپرازول) و Zantacرانیتیدین
سایر داروهای رایج که با وارفارین تداخل دارند شامل سیمواستاتین، استامینوفن، پردنیزون و امپرازول است. برخی مکمل ها همچنین با وارفارین تداخل می کنند و گاهی خطر خونریزی را افزایش می دهند. اینها شامل اسیدهای چرب امگا ۳و سیر هستند. سبزیجات برگ سبز و سایر سبزیجات سرشار از ویتامین K می توانند بر توانایی وارفارین در جلوگیری از لخته شدن تأثیر بگذارند. آب زغال اخته و سایر محصولات زغال اخته نیز می توانند بر عملکرد وارفارین تأثیر بگذارند.
چگونه از تداخلات دارویی جلوگیری کنیم؟
هنگامی که نسخه جدیدی دریافت می کنید، باید از پزشک یا داروساز خود چند سوال بپرسید
دارو چگونه بر بدن من اثر می گذارد؟
با چه علائمی از تداخلات احتمالی باید آگاه باشم؟
آیا می توانم آن را با سایر داروها و مکمل ها مصرف کنم؟
آیا باید از مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی ها خودداری کنم؟
از کجا می توانم اطلاعات بیشتری در مورد این دارو یا شرایط خود کسب کنم؟
برچسب های دارویی
همچنین باید مطمئن شوید که پزشک و داروساز در مورد ویتامین ها و مکمل های مصرفی شما اطلاعاتی دارند. اطلاعات ارائه شده توسط داروخانه را به همراه نسخه خود بخوانید. اطلاعات احتیاط تداخل دارویی را با دقت بخوانید. بهتر است اگر بتوانید همه نسخه های خود را از یک داروخانه تهیه کنید، که می تواند تمام داروهای شما را ردیابی کند و موارد احتمالی تعامل را علامت گذاری کند. یک راه برای جلوگیری از تداخلات دارویی خطرناک، پر کردن نسخه های خود در همان داروخانه است.
بسیار مهم است که یک لیست کامل از تمام داروهای خود تهیه کنید. آن را در هر ویزیت پزشکی به همراه داشته باشید تا به پزشک کمک کنید تا تداخلات دارویی احتمالی را بررسی کند. احتمالاً عاقلانه است که همیشه این لیست را با خود داشته باشید. علاوه بر نام دارو، باید مقدار دوز (میلی گرم، میلی لیتر یا سایر اندازه گیری ها) و تعداد دفعات مصرف دارو را نیز در آن ذکر کنید. همچنین باید از پزشک و داروساز خود سوال کنید که آیا احتمال تداخل دارویی وجود دارد یا خیر.
جمع بندی
حتما شنیده اید که می‌گویند مصرف فلان دارو یا مصرف دارو با مواد مختلف تداخل دارویی دارد. اما این به چه معناست؟ چرا تداخل دارویی رخ می‌دهد؟ آیا تداخل دارویی مفید هم داریم؟ در این مقاله به تمامی سوالات شما در مورد تداخل دارویی پاسخ داده‌ایم. با ما همراه باشید و اگر این مطلب را دوست داشتید با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
