دکستروز نوعی قند است که اغلب از گندم یا ذرت تهیه می شود. این ماده در صنایع به عنوان یک نگه دارنده و شیرین کننده کاربرد دارد. دکستروز یک کربوهیدرات پر کالری است که بدن به راحتی می تواند آن را برای تهیه انرژی تجزیه کند. پودر دکستروز در بسیاری از محصولات بدنسازی که با هدف افزایش وزن و عضله سازی مصرف می شوند وجود دارد.
تفاوت دکستروز خشک و دکستروز آبدار
تفاوت دکستروز خشک و دکستروز آبدار به دلیل وجود یک مولکول آب است. دکستروز آبدار جهت بهبود رنگ و دسترسی نمک به بافت در آب نمک های تزریقی و غوطه وری برای پخت گوشت استفاده می شود. این ماده همچنین به تعادل نمک، بهبود طعم کلی و کنترل pH کمک می کند. دکستروز آبدار می تواند به دقت تعادل شیرینی و طعم را در نوشابه های تولید شده از میوه های غلیظ یا پالپ راتنظیم کند.
دکستروز خشک و آبدار در ساختار پودر و قرص و در پاسخ های ایزوتونیک و هایپرتونیک برای اهداف بالینی استفاده می شوند. دکستروز با مواد مغذی و معدنی ترکیب می شود.
موارد مصرف دکستروز آبدار و خشک
دکستروز به دلیل ارزش انرژی بالا یکی از رایج ترین موادی است که برای تولید انواع تنقلات مغذی استفاده می شود. دکستروز مونوهیدرات یا دکستروز آبدار که عنوان یک شیرین کننده در میان وعده ها کاربرد دارد، به کاهش قند خون و کم آبی بدن کمک می کند. دکستروز آبدار همچنین در ترکیب با اسیدهای آمینه باعث مغذی تر شدن میان وعده ها می شود. لازم به ذکر است که دکستروز مانند ساکارز هیدرولیز نمی شود و به بسیاری از محصولات غذایی اجازه می دهد ماندگاری بیشتری داشته باشند.
کاربردهای دکستروز
دکستروز در صنایع گوناگونی کاربرد دارد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
پزشکی
- به عنوان درمانی برای سطوح پایین قند خون
- کمک به آبرسانی سریع بدن
- کمک به جذب مناسب مواد مغذی توسط بدن
صنایع غذایی
به عنوان یک عامل شیرین کننده به ویژه در محصولات پخته شده
بدنسازی
به عنوان مکمل پس از تمرین برای بازگرداندن سطح گلیکوژن
آرایشی – بهداشتی
در محصولات مراقبت از پوست، مراقبت از مو، آرایش و محصولات حمام
آیا دکستروز جایگزینی مطمئن برای قند است؟
دکستروز اغلب به عنوان یک شیرین کننده مصنوعی یا نگهدارنده در مواد غذایی استفاده می شود. این ماده در نقش جایگزین قند، تاثیر مشابه با شکر را روی بدن دارد. به همین دلیل، مصرف بیش از حد دکستروز در نوشابه رژیمی، شکلات بدون قند یا کلوچه های بدون شکر بسیار مضر است. مصرف ناصحیح دکستروز می تواند منجر به چندین اثر کوتاه مدت و بلند مدت شود که در ادامه شرح داده شده اند.
افزایش وزن
دکستروز توسط بدن تجزیه می شود. هر قندی که مورد نیاز بدن نباشد به سرعت به عنوان چربی ذخیره می شود و در نتیجه به چاقی و افزایش وزن کمک می کند.
دیابت
زیاده روی در مصرف دکستروز به کبد آسیب می رساند، و در افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دوم نیز موثر است.
بیماری های قلبی
مصرف بیش از حد این شیرین کننده مصنوعی، بدن را در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی قرار می دهد.
شباهت دکستروز و گلوکز چیست؟
ساختار شیمیایی دکستروز مشابه گلوکز است. گلوکز همان قندی است که توسط بدن برای تولید سوخت تجزیه می شود. شکر یک کربوهیدرات ساده است و طعمی شیرین دارد. این ماده به سه شکل ساکارز (شکر سفره)، لاکتوز و فروکتوز یافت می شود. ساکارز دارای شاخص گلیسمی ۶۵ و دکستروز دارای شاخص گلیسمی ۱۰۰ است.
گلوکز
- برای شناسایی مولکول در فرآیند هضم توسط بدن استفاده می شود.
- گلوکز یک اصطلاح تخصصی برای قند خون است و به قندی که برای انرژی مصرف می شود اشاره دارد.
دکستروز
- دکستروز از نشاسته ذرت به دست می آید و یک شیرین کننده مصنوعی رایج است.
- اصطلاح دکستروز، بیشتر در حوزه محصولات غذایی کاربرد دارد.
- وقتی قند به صورت خوراکی برای سطوح پایین قند خون تجویز می شود، دکستروز نامیده می شود.
مزایای مصرف دکستروز
یک راهکار مناسب برای درمان سطوح پایین قند خون است. ترکیب دکستروز به گونه ای است که دارای اسیدهای آمینه، الکترولیت ها و سایر مواد مغذی حیاتی است. دکستروز برای درمان کم آبی نیز استفاده می شود
مضرات مصرف دکستروز
هنگامی که بیش از حد مصرف شود به عنوان چربی ذخیره می شود. مصرف بدون نظارت دکستروز با افسردگی، آکنه، دیابت، افزایش وزن و غیره مرتبط است.
مشخصات، خواص و ویژگی های دکستروز
| نام ماده دکستروز | (Dextrose) |
| فرمول مولکولی | C₆H₁₂O₆ |
| جرم مولکولی | ۱۸۰.۱۵۶g/mol |
| چگالی (دانسیته) | ۱.۵۶g/cm³ |
| نقطه ذوب | ۱۴۶°C |
| دیگر نام ها | Glucose |
کلام پایانی
در حال حاضر ترجیح افراد جامعه برای استفاده از جایگزین های شکر افزایش یافته است. در بین شیرین کننده های مصنوعی، دکستروز قندی است که از نشاسته ذرت تولید می شود و به طور طبیعی در دسترس قرار دارد.
